Wybór dywanu tkany ręcznie czy maszynowo?

Podstawowy podział

Rynek w gospodarkach wolnorynkowych w XXI w. obfituje w nieskończone ilości produktów oraz usług. Tak też jest z dywanami. Możliwości są nieograniczone, można znaleźć dywan według każdego pomysłu, a wzornictwo, kolorystyka i rodzaje dywanów, których są już tysiące jest uzupełniane o coraz to nowe modele. W całym tym asortymencie dostępnych dywanów należy wyróżnić podstawowy podział dywanów ze względu na sposób ich wykonania. Dostępne są dwa rodzaje dywanów – dywany tkane ręcznie oraz tkane maszynowo.

Jest to zupełnie podstawowy podział, ponieważ wśród dywanów maszynowych jak i tkanych ręcznie możemy wyróżnić różne metody wykonania tych tkanin podłogowych. I tak na przykład wśród dywanów ręcznie tkanych można wyróżnić następujące metody tkania: Hand Knotted – ręcznie wiązane (np. perskie tradycyjne kobierce), Handloom – ręcznie tkane na krośnie (np. dywany Gabbeh wykonane techniką na krośnie), Hand Tufted – ręcznie igłowane za pomocą pistoletu do tkania dywanów (np. Indyjskie dywany taftowane w nowoczesnych wzorach), Handwoven – recznie tkany (Dalekowschodnie dywany ręcznie tkane) oraz Hand Embroidered – ręcznie haftowany (np. dywany Sumak z Iranu).

W XIX wieku, podczas rewolucji przemysłowej, zaczęto modernizować krosna, które z czasem stały się całkowicie zautomatyzowane. Dzięki postępowi technologicznemu dostępne są dywany tkane maszynowo. Dywany tkane maszynowo tkane są za pomocą urządzenia – krosna, która zaprogramowana na odpowiedni wzór uruchamia setki kołowrotków, które za pomocą obrotów wprawiają nici w ruch. Produkcja maszynowa dywanów rozpoczęła się przede wszystkim w Anglii, gdzie powstały dwa główne ośrodki tkackie Axminster i Wilton – nazwy miast, z których pochodziły oraz podstawowych dwóch technik tkania dywanów maszynowych.

Charakterystyka dywanów ręcznie tkanych

Dywany tkane ręcznie produkowane są w różnych jakościach oraz z różnych materiałów. Gęstość tkania i jakość surowca to podstawowe cechy dywanu ręcznie tkanego. Dobry dywan ręcznie tkany, który posłuży na lata powinien mieć wysoką gęstość tkania od 90 000 węzłów na jeden metr kwadratowy. Dywany o mniejszym splocie są zazwyczaj wykonane ze słabej jakości wełny i nie cieszą się zbyt dużą popularnością mimo bardzo przystępnej ceny. Wełna dobrego gatunku powinna posiadać połysk, dzięki naturalnemu natłuszczeniu i obszarowi, z którego jest pozyskiwana. Wśród dywanów ręcznie tkanych można wyróżnić dywany wykonane z wełny, jedwabiu, bawełny rzadziej sizalowe i inne. Splot dywanów ręcznie tkanych jest nierówny, wykonany często różnymi metodami na osnowie wełnianej czy bawełnianej. Najważniejszą cechą dywanów ręcznie tkanych jest unikalność wzornictwa. Zdobnictwo dywanów może być nowoczesne, abstrakcyjne, geometryczne itd., jak też klasyczne – tradycyjne. Dywan ręcznie tkany może być wykonany z wełny ręcznie przędzonej jaki i przędzonej maszynowo. Dywany te tradycyjnie farbowane są z naturalnie uzyskanych barwników roślinnych, choć obecnie używa się coraz częściej barwników syntetycznych. Są ręcznie obrębiane i przycinane. Wytwarzanie dywanów ręcznych jest ciężką pracą która zajmuje wiele czasu. Do produkcji tych dywanów niezbędny jest warsztat tkacki, narzędzia potrzebne do przędzenia i farbowania – zgrzebła, wrzeciona i noże. Współczesne dywany ręcznie tkane wytwarzane są na terenach rozciągających się od Maroka na zachodzie Azji, poprzez Rumunię i Bułgarię, Turcję, Iran, Kaukaz, Afganistan, Turkmenistan, Pakistan, Indie wraz z Tybetem i Nepalem, po odległe rejowych zachodnich Chin. Dzięki powyższym cechom są to produkty droższe niż wykonane maszynowo. Wadą dywanów tkanych ręcznie wełnianych jest efekt pilingu – wychodzenia drobnych włosków z runa, które zbijają się podczas użytkowania w większe skupiska. Nie dotyczy to jednak wszystkich dywanów tego typu. Dywany przez nierówny splot mogą mieć nierówną linię brzegową. Posiadają nieograniczone możliwości kolorystyczne i zdobnicze. Frędzle dywanów ręcznie tkanych są zarazem osnową dywanu. Niektóre z tych wyrobów to cenne dzieła sztuki przekraczające milion węzłów w metrze kwadratowym, unikalne, szlachetne, trwałe i luksusowe. Dywan ręcznie tkany może być także dobrą inwestycją. Dywany tkane ręcznie można zamówić w praktycznie każdym rozmiarze.

Charakterystyka dywanów maszynowo tkanych

Dywany tkane maszynowo podczas produkcji, która wykonywana jest na stałej szerokości, wytwarza się identyczne dwa dywany w lustrzanym odbiciu. Paleta barw jaka może być zastosowana w jednym dywanie ograniczona jest do 10 kolorów. Po utkaniu dywanu wytworzone wzory i rozmiary są rozcinane, a następnie wyrównywane i obszywane. Wiele dywanów na krótszych bokach jest ozdabiane frędzlami, które są doszywane po opisanych wcześniej etapach. Produkcja dywanu maszynowo tkanego jest bardzo krótka i zajmuje około godziny, co z kolei przekłada się na niższe ceny tych dywanów w stosunku do dywanów ręcznie tkanych.

Obecnie mnogość firm oraz materiałów z których są produkowane zapewnia ogromny wybór modeli, wzorów i jakości oferowanych produktów. Typowymi materiałami stosowanymi przy produkcji dywanów maszynowo tkanych są przędze naturalne i syntetyczne takie jak: wełna, bawełna, szenil, wiskoza, polipropylen, akryl oraz juta. Każdy z tych materiałów ma swoje odrębne właściwości. Oferowane są egzemplarze o niskiej jak i bardzo wysokiej gęstości tkania.

Decydując się na zakup dywanu tkanego maszynowo warto zapoznać się z poniższymi pojęciami:

• Axminster – niedługie kawałki przędzy są przewlekane w kształcie litery „U” podczas tkania spodniej części dywanu.
• Tuftowanie – rzędy igieł wbijają przędzę w osnowę dywanu. Haczyki wyłapują pętelki podczas cofania igły i wyciągają nici na określoną wysokość.
• Wilton – spód jest tkany w tym samym czasie, w którym wątek tworzy pętelki na powierzchni.
• Wilton face to face – W tym samym czasie powstają dwa dywany, przędza przechodzi z jednego na drugi dywan, metoda tkania redukująca czas powstawania dywanu oraz koszty jego wytworzenia.
• Brussels – runo utkane w kształcie pętelki, które powstaje z ciągłej przędzy.
• Welur – pętelki są uformowane podczas tkania maszynowego, a następnie przycinane.
• Runo cięte, pętelkowe – est to kombinacja rozciętych i całych pętelek. Uzyskuje się dzięki temu wzory na różnych wysokościach.
• Runo pętelkowe – pętelki są uzyskiwane za pomocą ciągłej przędzy podczas tkania.
• Runo cięte – jest wykonane w kształcie litery „U”, tzn. włos jest skierowany ku górze.

Dywany tkane maszynowo dostępne są w przeróżnych rozmiarach od 60x90cm po wielkie egzemplarze 300x400cm oraz większe w standardowych rozmiarach. Dostępne są chodniki, dywany okrągłe, prostokątne i kwadratowe. Dywany te mają idealnie równą linię brzegową oraz runo. Zazwyczaj się nie pylą. Gorsze dywany maszynowo tkane są mało odporne na zużycie oraz zabrudzenia. Dlatego warto rozważyć wybór dywanu o dużej gęstości tkania z dobrego surowca. Stanowią one jednak tańszą alternatywę i są ogólnodostępne.